5 گزینه اردن در صورت الحاق احتمالی کرانه باختری به رژیم صهیونیستی  

به گزارش راهبرد معاصر؛ ملک عبدالله پادشاه اردن اکنون در بیست و دومین سال جلوس بر تاج و تخت سلطنت، با یکی از مهم ترین تصمیمات حیات سیاسی اش روبرو شده است: چگونه به الحاق دره اردن اشغالی توسط رژیم صهیونیستی واکنش نشان دهد؟ وی اکنون از سوی مردم اردن برای ایجاد مخالفت شدید با اقدام رژیم صهیونیستی با فشار شدیدی روبرو است اما وی باید همچنین با حمایت و پشتیبانی شدید دولت ترامپ از این طرح مقابله کند.

اردنی ها و فلسطینی ها بر این عقیده هستند که الحاق دره اردن مسیر را برای ایجاد یک دولت فلسطینی در آینده مسدود می کند و به رویای راه حل دو دولتی برای خاتمه بخشی به دهه ها مناقشه و درگیری پایان می دهد. «معامله قرن» مورد نظر دونالد ترامپ با واکنش شدید ملک عبدالله و ملتش روبرو شده است زیرا در نگارش این توافق نامه تا حد زیادی ملک عبدالله اردن نادیده گرفته شده است.

در مورد نحوه و چگونگی واکنش اردن به طرح الحاق هیچ گونه اتفاق نظر و اجماعی وجود ندارد. عده ای از لغو پیمان صلح 1994 با رژیم صهیونیستی طرفداری می کنند که برای نمونه ژنرال سابق نیروی هوایی سلطنتی اردن معتقد است: « اردن به جز لغو پیمان صلح که به معنای لغو تمامی توافق نامه های امنیتی، اقتصادی و نظامی است، از هیچ گزینه دیگری برخوردار نیست». برخی حتی مشتاقانه خواهان این هستند که توافق 10 میلیارد دلاری گاز طبیعی بین اردن و رژیم صهیونیستی که هرگز با استقبال مردمی همراه نشد لغو گردد. بنابراین اگر رژیم صهیونیستی در مسیر اجرایی شدن الحاق گام بردارد، احتمال لغو توافق نامه گازی افزایش می یابد. پارلمان اردن در گذشته رای به فسخ این توافق داده است. دادگاه ها بر این تاکید داشتند که این توافق نامه فاقد صلاحیت قانونی است. اما در مورد مسئله توافق نامه بنزین، اردن بیشتر از رژیم صهیونیستی سود می برد و این مسئله را پادشاه اردن به خوبی آگاه است. در واقع لغو توافق بنزین می تواند به اردن آسیب برساند و ارائه جایگزین برای آن به شدت دشوار خواهد بود.

عده ای دیگر به جای اقدامات سخت گیرانه بر گام های نمادین تر مانند خروج سفیر اردن از تل آویو یا کاهش روابط دیپلماتیک (اما با قطع روابط کاملا مخالف هستند) حمایت و پشتیبانی می کنند. البته چنین واکنش هایی در بحران های گذشته هم انجام شده است. اما برخی دیگر معتقد به واکنش دیپلماتیک شدید هستند که قصد دارند مخالفت خود با طرح الحاق را به سایر جهان اسلام، اروپا و سایر مکان جهان گسترش دهند. در عرصه داخلی ایالات متحده آمریکا، اردن از مخالفت کنگره با طرح الحاق حمایت و استقبال کرده اما دولت ترامپ تصریح کرد هر گونه محکومیت جدی الحاق در کنگره یا شورای امنیت آمریکا با وتو همراه خواهد شد.

اپیدمی کووید 19 گزینه های امان را پیچیده تر کرده است. پادشاه اردن برای جلوگیری از گسترش و شیوع این بیماری به بستن  مرزهای خود سریعا اقدام کرد. اما این اقدام باعث کاهش توریسم شده و زمینه تضعیف اقتصاد اردن را فراهم بخشیده است. در این مسیر حواله های کارگران اردنی از کشورهای حوزه خلیج فارس کم می شود. بنابراین اردن نمی تواند در میانه اپیدمی کروناویروس و بحران اقتصادی مرتبط با آن، کمک های خارجی را در معرض خطر قرار دهد. امان در سال 2019م نزدیک 1.3 میلیارد دلار از ایالات متحده آمریکا کمک مالی دریافت کرده است.

ملک عبدالله در ماه گذشته در مصاحبه با « در اشپیگل» گفت: « اگر رژیم صهیونیستی واقعا در ماه جولای به الحاق کرانه باختری روی آورد این اقدام منجر به یک درگیری گسترده با پادشاهی هاشمی اردن خواهد شد». وی البته در مورد لغو پیمان صلح هیچ اشاره ای نکرد و تنها گفت که در حال بررسی « تمام گزینه ها» می باشد.

ملک عبدالله تاکنون از هر گونه تماس تلفنی و ملاقات با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی خودداری کرده است. وی در اوت گذشته درخواست بنیامین نتانیاهو برای دیدار را رد کرده است و عبدالله مانند پدرش ملک حسین معتقد است که بنیامین نتانیاهو غیرقابل اعتماد است.

تنها راهی که اردن می تواند جلوی طرح الحاق توسط رژیم صهیونیستی را بگیرد، همکاری های امنیتی بین دو کشور می باشد. در طی دهه های گذشته سازمان های اطلاعاتی دو کشور در مبارزه با تروریسم با یکدیگر همکاری داشته اند. این ارتباطات امنیتی و اطلاعاتی به صورت کلی از مسائل سیاسی مصون می باشد. بنابراین کاهش و قطع ارتباطات و تعاملات اطلاعاتی دارای پیامدهای قابل ملاحظه ای خواهد بود. اما قطع روابط اطلاعاتی مخفیانه از نمایش عمومی برخوردار نیست بنابراین ملک عبدالله در مقابل اقدام رژیم صهیونیستی باید یک واکنش نمایش آمیز و آشکار نشان دهد.  

اگر فلسطینی ها هشدار دهند که اگر رژیم صهیونیستی در الحاق قدم بردارد، روابط امنیتی خود را با رژیم صهیونسستی قطع می کنند این مسئله فشار بیشتری به اردن ایجاد خواهد کرد تا آن ها هم به این اقدام دست بزنند زیرا اردنی ها نمی خواهند به عنوان همکار رژیم صهیونیستی در اشغال فلسطینی شناسایی شوند.

ملک عبدالله را از سال 1995 می شناسم، زمانی که او فرمانده نیروهای ویژه نخبه اردن بود و هرگز پیش بینی نمی کردم روزی پادشاه شود. در 22 سال سرپرستی وی، اردن را با دقت اداره کرد. او فکر می کرد جنگ آمریکا در دوران جرج بوش پسر علیه عراق اشتباه وحشتناک است اما در مورد این موضوع موضع احتیاط آمیزی اتخاذ کرد. در واقع او از این که شک و تردید راجع به مسئله جنگ، روابط اردن با ایالات متحده آمریکا را تیره سازد خودداری کرد. اقدام وی مانند آنچه که پدرش در سال 1990 در مورد بحران کویت انجام داد شبیه بود. وی بار دیگر نسبت به رفتار بی پروا و تهاجمی پرزیدنت ترامپ در برابر فلسطینی ها متحیر شده است، اما دوباره در اظهارات خود محتاط است.

البته وی آموخته است که عمل قاطعانه با پاداش همراه خواهد بود. وی با مهارت و هوشمندی با گروه های تروریستی القاعده و داعش جنگیده است. اگر ماه ژوئیه ملک عبدالله در مسئله الحاق با فشار روبرو باشد واکنش قاطعانه نشان خواهد داد.  اگر الحاق یکی از دو معاهده صلح بین اسرائیل و همسایگان آن باشد، این یک تراژدی خواهد بود. در واقع «معامله قرن» توافقی بسیار بدی خواهد بود.